Ăn xổi ở thì là một câu thành ngữ được nhiều người Việt Nam biết và sử dụng thường xuyên. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ nghĩa của nó trong các hoàn cảnh được áp dụng. Chính vì vậy, bài viết sau đây Blog Thuật Ngữ sẽ giúp bạn làm rõ ý nghĩa của thành ngữ “Ăn xổi ở thì’’.
1. Phân tích thành ngữ ‘’Ăn xổi ở thì’’
Thành ngữ “Ăn xổi ở thì’’
Từ “xổi” thường được người Việt nghĩ đến nhiều hơn với nghĩa tiêu cực. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng mang nghĩa xấu về. Trong quá khứ, người nông dân nghèo thường làm các món ăn như cà muối xổi, cà muối xổi, dưa muối xổi, … những món này rất ngon và độc đáo.
Những món ăn này được coi là “cứu tinh’’ cho các bữa ăn mang tính “tạm bợ’’ – tức là bữa ăn nhanh chóng, ăn cho xong, chứ không quá ngon và đủ chất. Từ “vay xổi” có nghĩa là mượn tạm trong một khoảng thời gian ngắn rồi sẽ trả lại.
Trong khi đó, “ở thì” chỉ thời gian cụ thể mà sự vật hoặc hiện tượng đó tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định. “Thì” trong tiếng Việt còn có thể dùng để chỉ một thời điểm đặc biệt trong quá trình phát triển, ví dụ như lúa đang thì con gái, làm đúng lúc đúng thì, để quá lứa lỡ thì, mưa nắng phải thì…
Tóm lại, “thì” đại diện cho một khoảng thời gian giới hạn trong quá trình phát triển. Để phát triển hoàn hảo và trọn vẹn, bất kỳ sự vật hoặc hiện tượng nào cũng cần tuân thủ một quy trình bắt buộc, theo thứ tự từ trước đến sau.
2. Ăn xổi ở thì có nghĩa là gì?
Ăn xổi ở thì có nghĩa là gì?
Từ xưa đến nay, người Việt thường có những món ăn dân dã như cà muối xổi – tức là muối chua và nhanh được ăn. Chính vì vậy từ “xổi’’ sẽ thường được nghĩ đến với sự nhanh chóng, không bền.
Vì từ “xổi” thường được hiểu với những hành động không tích cực, thường được coi là những giải pháp tạm thời và không căn cơ. Ví dụ, thành ngữ “Ăn xổi ở thì” thường được sử dụng để chỉ ra sự thiếu suy nghĩ, tính toán và không có tầm nhìn xa của một số người. Cách sống này chỉ tập trung vào lợi ích ngắn hạn, thiếu tính bền vững và không suy tính đến tương lai.
Trong thời gian gần đây, một hiện tượng rất dễ thấy là “giàu xổi”, nghĩa là nhiều người giàu lên không phải do lao động, công sức, trí tuệ, năng lực của mình, mà do làm ăn bất chính, buôn lậu, đầu cơ đất đai, tạo tin đồn giá đất để kiếm lời, gây nhiễu loạn thị trường bất động sản.
Nhiều người muốn “học xổi” để “đi tắt đón đầu”. Họ thường “đánh trống ghi tên” ở trường, nhưng thông qua các mối quan hệ ngầm, họ được hưởng lợi thế “học ít, điểm cao”, và có bằng đẹp.
Ở nhiều nơi, một số quan chức lên chức vụ nhanh như chớp không phải do tài năng, đức độ, mà do khả năng “chạy xổi quyền lực” bằng các chiêu nịnh nọt, bợ đỡ bằng lời nịnh, ton hót, hay biếu tặng quà để vừa lòng cấp trên, đồng cấp, và cấp dưới.
Thời đại thông tin bùng nổ, mạng xã hội lên ngôi, báo chí truyền thông phát triển, nhiều người cố tạo uy tín xổi bằng cách phát ngôn động trời, viết những câu châm biếm để thu hút sự quan tâm của công chúng. Những câu nói “khác người” đôi khi không đúng sự thật, nhưng nhờ đánh trúng tâm lý tò mò của công chúng và được lan truyền trên mạng xã hội, người nói trở thành một “ngôi sao truyền thông” nhờ lượt like và view.
Trên đây là một số giải thích về ăn xổi ở thì có nghĩa là gì? Mong rằng với những chia sẻ trên bạn có thể hiểu rõ và dùng đúng thành ngữ này trong các trường hợp.
